سامانه مودیان و مهمترین نکات قانونی + آموزش و راهنما

سامانه مودیان و قانون پایانه های فروشگاهی، صورتحساب الکترونیکی، حافظه مالیاتی ، از جدید ترین موضوعات مالیاتی هستند. موضوع استفاده از پایانه های فروشگاهی در در تاریخ 21 مهر ماه 1398 به تصویب مجلس رسید. این سامانه بطور خلاصه سامانه ای است که کلیه اشخاص اعم از حقیقی و حقوقی از طریق آن صورتحساب الکترونیکی صادر میکنند. کلیه پایانه های فروشگاهی شخص (از جمله دستگاه های کارتخوان و درگاه های پرداخت) به آن متصل میشوند. کلیه اشخاص مشمول مکلفند به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، نسبت به ثبت ­نام در سامانه مودیان اقدام کنند. برای اطلاعات بیشتر درباره قانون سامانه مودیان و دانلود قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان pdf در ادامه مقاله با ما همراه باشید.

سامانه مودیان چیست؟

سامانه ای است تحت مدیریت سازمان که در آن به هر مودی، کارپوشه ویژه­ای اختصاص یافته و تبادل اطلاعات میان مودیان و سازمان منحصرا از طریق آن کارپوشه انجام می­ شود. مودیان می­ توانند با استفاده از هرگونه سخت افزار یا نرم افزار اعم از رایانه شخصی، پایانه فروشگاهی، سامانه ­های ابری یا هر وسیله دیگری که حافظه مالیاتی به آن متصل شده باشد، به سامانه مودیان متصل شوند. مرجع نهائی ثبت، صدور و استعلام صورتحساب الکترونیکی، سامانه مودیان می ­باشد.

 

پایانه فروشگاهی چیست؟

رایانه، دستگاه کارتخوان بانکی (pos)، درگاه پرداخت الکترونیکی یا هر وسیله دیگری که امکان اتصال به شبکه های الکترونیکی پرداخت رسمی کشور و سامانه مودیان را داشته و از قابلیت صدور صورتحساب الکترونیکی برخوردار باشد.

 

حافظه مالیاتی چیست؟

نوعی حافظه الکترونیکی است که برای ثبت و نگهداری اطلاعات مندرج در صورتحساب های الکترونیکی و انتقال آن به سامانه مودیان مورد استفاده قرار می گیرد. حافظه مالیاتی می تواند به شکل سخت افزاری یا نرم افزاری باشد. حافظه مالیاتی تحت نظارت سازمان، توسط مودی برای ثبت صورتحساب الکترونیکی مورد استفاده قرار می گیرد. هر حافظه مالیاتی باید دارای شماره شناسه یکتا باشد. شناسه یکتای حافظه مالیاتی توسط سازمان اختصاص داده می شود.

 

اشخاص مشمول ثبت نام در سامانه مودیان

کلیه صاحبان مشاغل (صنفی و غیرصنفی) و اشخاص حقوقی موضوع فصل های چهارم و پنجم باب سوم قانون مالیات های مستقیم مصوب 1366/12/3 با اصلاحات و الحاقات بعدی آن، مشمول این قانون هستند.

 

اشخاص معاف از استفاده پایانه های فروشگاهی

مطابق ماده 2 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، خرده فروشی ­ها و واحدهای صنفی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند، علاوه بر عضویت در سامانه مودیان، موظف به استفاده از پایانه فروشگاهی می باشند. استفاده از پایانه فروشگاهی برای مودیانی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط ندارند، الزامی نیست؛ اما مودیان مزبور موظفند کلیه صورتحساب های خود را به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، از طریق سامانه مودیان صادر کنند .

 

فرایند کلی ثبت معاملات و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در سامانه مودیان

مطابق ماده 5 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان فرایند کلی ثبت معاملات و محاسبه مالیات بر ارزش افزوده در سامانه مودیان به شرح زیر است:

الف ـ صورتحساب الکترونیکی، توسط فروشنده از طریق سامانه مودیان صادر می شود. در مورد مودیانی که مستقیما با مصرف کننده نهائی ارتباط دارند، عملیات ثبت فروش و صدور صورتحساب الکترونیکی، توسط پایانه فروشگاهی انجام می شود.

ب ـ در صورتی که خریدار، مصرف کننده نهائی نبوده و خود عضو سامانه مودیان باشد، صورتحساب الکترونیکی صادرشده توسط فروشنده، به صورت خودکار به کارپوشه وی در سامانه مودیان منتقل می شود و به عنوان اعتبار مالیاتی برای او منظور می شود.

 

حداکثر زمان تایید صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان

مطابق تبصره ماده 5 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، مودیان مالیاتی مکلفند ظرف مدت سی روز از تاریخ درج صورتحساب الکترونیکی در کارپوشه مودیان نسبت به اعلام پذیرش یا عدم پذیرش این صورتحساب ها اقدام کنند. عدم اظهارنظر ظرف مدت مذکور به منزله تأیید صورتحساب مربوط می باشد.

 

نحوه محاسبه مالیات ارزش افزوده در سامانه مودیان

در پایان هر دوره سه ماهه، بدهی مالیات بر ارزش افزوده مودی که عبارت است از مابه التفاوت مالیات فروش و مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی در طول دوره، طبق مقررات توسط سامانه محاسبه می شود.

در صورتی که مالیات فروش مودی بیشتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد، مودی موظف است مابه التفاوت را به ترتیبی که سازمان مقرر می کند، به حساب سازمان واریز کند. متقابلا در صورتی که مالیات فروش مودی کمتر از مالیات خرید (اعتبار مالیاتی) وی باشد، سازمان موظف است با رعایت ترتیبات قانونی مربوطه مابه التفاوت را به مودی مسترد کند.

مطابق ماده 13 قانون مالیات بر ارزش افزوده:

 

حداکثر صورتحساب های صادر توسط مودی در سامانه مودیان

جمع صورتحساب های الکترونیکی صادره توسط هر مودی در هر دوره مالیاتی نمی تواند بیشتر از سه برابر فروش اظهار شده وی در دوره مشابه سال قبل، که مالیات آن به سازمان پرداخت شده یا ترتیب پرداخت آن داده شده است، باشد.

 

حداکثر صورتحساب های صادر توسط مودی جدید التاسیس

جمع صورتحساب های الکترونیکی صادرشده در هر دوره مالیاتی برای واحدهای جدید التأسیس یا واحدهای فاقد سابقه مالیاتی نمی تواند بیش از سه برابر معافیت سالانه موضوع ماده (101) قانون مالیات های مستقیم باشد.

 

جریمه صدور صورتحساب(فاکتور فروش) بیش از حد مجاز

صدور صورتحساب الکترونیکی بیش از حد مجاز مقرر در این ماده برای کلیه مودیان منوط به پرداخت مالیات بر ارزش افزوده متعلقه یا تعیین ترتیب پرداخت بدهی مالیاتی یا ارائه تضامین کافی خواهد بود، در غیر این صورت به صورتحساب الکترونیکی صادرشده اعتبار مالیاتی تعلق نمی گیرد.

 

معافیت از ارائه صورت معاملات فصلی ماده 169 ق.م.م بعد از استقرار سامانه مودیان

مطابق ماده 7 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان، صورتحساب های الکترونیکی ثبت شده در سامانه مودیان به منزله ثبت آنها در سامانه فهرست معاملات موضوع ماده (169) قانون مالیات های مستقیم است و فروشنده و خریدار تکلیف اضافی در این مورد نخواهند داشت.

 

معافیت شرکت ها و اشخاص حقیقی ارائه دفاتر یا اسناد و مدارک موضوع قوانین مالیات های مستقیم و مالیات بر ارزش افزوده

مطابق ماده 20 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان:

 

جریمه عدم صدور صورتحساب الکترونیکی

معادل ده درصد(10%) مجموع مبلغ فروش انجام شده بدون صدور صورتحساب الکترونیکی یا بیست میلیون (20.000.000) ریال، هر یک که بیشتر باشد.

 

جریمه عدم عضویت در سامانه مودیان، عدم استفاده از پایانه فروشگاهی، عدم استفاده از حافظه مالیاتی، استفاده از حافظه مالیاتی متعلق به سایر مودیان، یا واگذاری حافظه مالیاتی خود به دیگران

معادل ده درصد(10%) مجموع مبلغ فروش انجام شده از آن طرق، یا بیست میلیون (20.000.000) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیت های مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیات های مستقیم در همان سال مالی.

 

جریمه عدم اعلام شماره حساب یا حسابهای بانکی شرکت به سازمان امور مالیاتی

معادل ده درصد (10%) مجموع مبلغ فروش انجام شده از طریق آن حساب یا بیست میلیون (20.000.000) ریال، هر یک که بیشتر باشد و محرومیت از اعمال معافیت های مالیاتی، نرخ صفر و مشوقهای موضوع قانون مالیات های مستقیم در همان سال مالی.

 

جریمه عدم تحویل صورتحساب چاپی به خریدار، حذف یا مخدوش کردن صورتحساب

معادل دو درصد (2%) مبلغ صورتحساب های مذکور یا معادل بیست میلیون (20.000.000) ریال هر یک که بیشتر باشد.

 

آیا جرائم سامانه مودیان قابل بخشودگی است؟

مطابق تبصره 2 ماده 22 قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مؤدیان ، سازمان نمی تواند بیشتر از پنجاه درصد(50%) جریمه های موضوع این ماده را مطابق ماده (191) قانون مالیات های مستقیم مورد بخشودگی قرار دهد.

 

مراحل کلی صدور و ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان

باتوجه به اینکه اشخاص حقوقی به جز اشخاص حقوقی موضوع ماده 16 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1400 از تاریخ 1402/01/01 مکلف به رعایت مقررات قانون پایانه های فروشگاهی و سامانه مودیان و صدور صورتحساب الکترونیکی خواهند بود، برای ارسال و ثبت نهایی صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان ، مراحل کلی ذیل در کارپوشه صورت می پذیرد:

• ثبت نام در نظام مالیاتی از طریق ورود به نشانی my.tax.gov.ir
• تهیه پایانه فروشگاهی جهت صدور صورتحساب و در صورت وجود، انجام اصلاحات مورد نیاز حسب ضوابط اعلامی سازمان
• اخذ گواهی امضاء الکترونیکی از مراکز صدور گواهی الکترونیکی میانی فعال که فهرست و مشخصات آنها در نشانی rca.gov.ir موجود می باشد.
• ورود به کارپوشه و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی از طریق ورود به نشانی tp.tax.gov.ir
• این مرحله شامل: ورود به کارپوشه، انتخاب پرونده، انتخاب بخش عضویت و تکمیل اطلاعات، انتخاب روش ارسال اطلاعات، بارگذاری گواهی امضاء الکترونیک و دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی می باشد.
• پیکربندی و ثبت مشخصات در پایانه فروشگاهی مطابق استاندارهای اعلامی توسط سازمان امور مالیاتی کشور بارگذاری شده در درگاه سازمان به نشانی intamedia.ir
• اخذ شناسه کالا / خدمت جهت صدور صورتحساب الکترونیکی از وزارت صنعت، معدن و تجارت (راهنمای دریافت شناسه کالا و خدمات در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی intamedia.ir قرار داده شده است. )
• دریافت فهرست شناسه کالا / خدمات تخصیص داده شده به همراه نرخ/مشمولیت مالیات بر ارزش افزوده از سامانه دریافت شناسه کالا/خدمات به نشانی stuffid.tax.gov.ir
• در حال حاضر در سامانه مذکور فهرست شناسه کالا/خدمات عمومی موجود می باشد. مودیان می توانند تا زمان اخذ شناسه کالا/خدمات اختصاصی، از شناسه کالا/خدمات عمومی موجود در سامانه مذکور بهره برداری نمایند.
• صدور صورتحساب الکترونیکی از طریق پایانه فروشگاهی حسب ضوابط اعلامی سازمان امور مالیاتی کشور ( اسناد مرتبط در درگاه سازمان به نشانی intamedia.ir بارگذاری گردیده است.)
• ارسال صورتحساب الکترونیکی به سامانه مودیان
• انجام عملیات ارسال به روشهای متعدد، حسب انتخاب مودیان در زمان دریافت شناسه یکتای حافظه مالیاتی قابل انجام می باشد.

 

مراحل کلی واکنش به صورتحساب در سامانه مودیان

• صورتحساب ارسالی به سامانه مورد اعتبارسنجی قرار خواهد گرفت. در صورت تایید کلیه ضوابط و شاخص ها، صورتحساب توسط سامانه مودیان تایید و دریافت خواهد گردید.
• با توجه به اینکه صادر کننده صورتحساب (فروشنده) مشخص می باشد، یک نسخه از صورتحساب به عنوان صورتحساب فروش در کارپوشه فروشنده بارگذاری خواهد گردید.
• در صورتیکه خریدار مصرف کننده نهایی نباشد و بر اساس شماره اقتصادی درج شده در صورتحساب ( برای اشخاص حقوقی شناسه ملی و برای صاحبان مشاغل شماره اقتصادی) عضو سامانه مودیان باشد، یک نسخه از صورتحساب در کارپوشه خریدار بارگذاری خواهد گردید.
  از تاریخ بارگذاری صورتحساب در کارپوشه خریدار، خریدار به مدت سی روز می تواند نسبت به صورتحساب واکنش انجام دهد. امکان تایید یا رد صورتحساب، به همراه ذکر دلیل رد صورتحساب در کارپوشه برای خریدار فراهم شده است.
• در صورت عدم واکنش خریدار به صورتحساب خرید تا موعد مقرر (سی روز از تاریخ درج در کارپوشه)، صورتحساب به صورت سیستمی تایید خواهد شد.
• متعاقب واکنش خریدار به صورتحساب، مراتب در کارپوشه فروشنده قابل مشاهده می باشد.

 

انواع صورتحساب الکترونیکی در سامانه مودیان، صورتحساب اصلی، ابطالی، اصلاحی و برگشت از فروش

 

صورتحساب الکترونیکی اصلی فروش:

اولین صورتحساب الکترونیکی است که با انجام هر معامله صادر و به سامانه مودیان ارسال می شود.

 

صورتحساب الکترونیکی اصلاحی:

چنانچه پس از صدور صورتحساب اصلی نیاز به اصلاح اقلام اطلاعاتی صورتحساب به غیر از اقلام اطلاعاتی اصلی مربوط به خریدار شامل: شماره اقتصادی، شناسه ملی/شماره ملی/شناسه مشارکت مدنی/کد فراگیر اتباع غیر ایرانی خریدار وهم چنین اطلاعات مربوط به قلم کالا/خدمت شامل: شناسه کالا/خدمت باشد، صادر کننده صورتحساب الکترونیکی می بایست صورتحساب جدید که حاوی شماره منحصر بفرد مالیاتی صورتحساب مرجع است را صادر و به سامانه مودیان ارسال نماید. در صورتحساب اصلاحی، کلیه اطلاعات صورتحساب الکترونیکی مرجع به همراه اصلاحات آن درج می گردد. این صورتحساب در صورتی که از نوع اول باشد، همانند صورتحساب اصلی نیازمند تایید خریدار بوده و در غیر اینصورت نیازی به تایید ندارد.

 

صورتحساب الکترونیکی ابطالی :

چنانچه پس از صدور صورتحساب اصلی فروش یا صورتحساب اصلاحی، اقلام اطلاعاتی اصلی مربوط به خریدارشامل: شماره اقتصادی و هم چنین شناسه کالا/خدمت و تاریخ صدور صورتحساب تغییر یابد و بر اساس اسناد و مدارک مثبته عدم تحقق معامله احراز گردد، فروشنده نسبت به صدور صورتحساب الکترونیکی ابطالی حاوی شماره منحصر بفرد مالیاتی صورتحساب الکترونیکی مرجع و ارسال آن به سامانه مودیان اقدام می نماید. سپس صورتحساب الکترونیکی مرجع در سامانه مودیان، ابطالی محسوب می گردد.

پس از ابطال صورتحساب الکترونیکی، امکان صدور صورتحساب الکترونیکی اصلاحی برای آن صورتحساب وجود ندارد. شرط ابطال صورتحساب الکترونیکی، عدم بهره برداری از آن در امور تجاری و پرونده مالیاتی است.

 

صورتحساب الکترونیکی برگشت از فروش :

چنانچه پس از صدور صورتحساب الکترونیکی، بخشی از موضوع معامله، کالا/خدمت ( از طرف خریدار) برگشت داده شود، فروشنده نسبت به صدور صورتحساب الکترونیکی برگشتی اقدام می نماید. صورتحساب برگشت از فروش، جهت صورتحساب های اصلی و اصلاحی قابل صدور می باشد.

شایان ذکر است در شرایطی که برای صورتحساب الکترونیکی اصلی، صورتحساب برگشت از فروش صادر شود، شماره منحصر بفرد مالیاتی صورتحساب اصلی را باید در صورتحساب برگشت از فروش به عنوان شماره صورتحساب مرجع ثبت نماید. اگر برای این صورتحساب( برگشت از فروش)، مجددا صورتحساب برگشت از فروش جدیدی صادر شود، از شماره آن به عنوان شماره منحصر بفرد مالیاتی مرجع در صورتحساب الکترونیکی جدید اسفاده خواهد شد. هر شماره مالیاتی مرجع تنها یک بار استفاده می شود.

 

نحوه‌ی دریافت شناسه‌ی کالا و خدمات

• جهت صدور صورتحساب الکترونیکی ضرورت دارد شناسه کالا یا خدمت که عددی 13 رقمی می باشد، به تفکیک هر ردیف صورتحساب مربوط به هر کالا یا خدمت درج گردد.
• شناسه مذکور توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت صادر می شود. راهنمای دریافت شناسه کالا و خدمات در درگاه سازمان امور مالیاتی کشور به نشانی Intamedia.ir ، بخش پایانه­ های فروشگاهی و سامانه مودیان بارگذاری شده است.
• کلیه مودیان می­ توانند جهت دریافت لیست شناسه کالا و خدمات موجود، به نشانی stuffid.tax.gov.ir مراجعه نموده و نسبت به دریافت فهرست مذکور حسب نیازمندی های خود اقدام نمایند. وضعیت شمولیت ارزش افزوده و ضرایب مالیاتی مرتبط در نشانی فوق برای هر کالا و خدمت درج گردیده است.
• بر اساس ساختار شناسه کالا و خدمات هر گروه کالایی یا خدمات، دارای یک شناسه عمومی و ذیل آن شناسه های اختصاصی می باشد. در حال حاضر مودیان می ­توانند در صورت عدم وجود شناسه اختصاصی کالا/خدمت، از شناسه عمومی کالا/خدمت استفاده نمایند.

 

دانلود PDF راهنمای سامانه مودیان + قانون + واحدهای اندازه گیری کالا و خدمات

 

سایر موضوعات مرتبط با این مقاله را می توانید در صفحات زیر ببینید:

• مالیات اجاره املاک و مالیات منازل خالی + مثال کاربردی
• حذف مالیات ارزش افزوده طلا | اصل طلا از مالیات ارزش افزوده معاف شد
• شرکت های مشمول حسابرسی + مبالغ جدید ماده 272 ق.م.م
• افزایش نرخ ارزش افزوده 1403 از 9 درصد به 10 درصد + بخشنامه (قانون)