تسویه حساب یا تصفیه حساب کدام صحیح است ؟!

تسویه حساب یا تصفیه حساب

تسویه حساب یا تصفیه حساب کدام صحیح است ؟!

برگرفته از کتاب غلط ننویسیم (دکتر ابوالحسن نجفی)

تصفیه حساب یا تسویه حساب – در دوران اخیر بعضی گمان کرده اند که « تصفیه‌ی حساب» غلط است و به جای آن باید «تسویه حساب» بگویند. بعضی از فضلا (از جمله سعید نفیسی ، در کتاب مکتب استاد، ص۶۴) نیز بر این تصوّرغلط صحّه گذاشته‌اند.
تصفیه در عربی به معنای «پاک کردن و پالوده کردن» است و « تصفیه حساب» در موردی به کار می رود که حساب پرداخته و پاک شده باشد و دیگر کسی طلبکار نباشد. همین ترکیب مجازا به هر نوع اقدام عملی برای انتقام جویی و کینه کشی اطلاق می شود ؛ ولی « تسویه حساب » یعنی «مساوی کردن ، یکسان کردن» ، هم سطح کردن (مثلاً زمین ناهموار را) و «تسویه حساب» به معنای « ایجاد تعادل و موازنه در حساب» است. این ترکیب در معنای مجازی به کار نمی رود و با « تصفیه حساب» مترادف نیست.

مثال 1 : خدمتم که تمام شد، برگه ی تصفیه حساب را گرفتم و با خوش حالی به حسابداری رفتم.

مثال 2 : مدتی بود دفترها را ثبت روزانه نکرده بودیم. نمی دانستیم چقدر بدهکاریم و چقدر بستانکار. امروز حساب ها را ثبت کردیم و خوشبختانه تسویه شد. (یعنی میزان بدهکاری و بستانکاری مساوی شد. تسویه حساب، بیشتر در حسابداری کاربرد دارد.)

مثال 3 : در محاوره نیز می‌گوییم حسابم را با طرف صاف کردم! (نمی‌گوییم مساوی کردم!)(تصفیه حساب)

مثال 4 : در حسابداری می‌گوییم حساب بستانکار و بدهکار را مساوی کردم. (تسویه حساب)
پس تسویه حساب ، عمومیت ندارد و فقط در سیستم حسابداری کاربرد دارد.

 

معنی کلمه “تسویه حساب”

فرهنگ فارسی معین (دکترمحمّد معین)

(اسم مصدر) [عربی: تسویَة] ۱. مساوی کردن؛ برابر کردن؛ یکسان‌ کردن.
۲. هم‌سطح‌ کردن.

فرهنگ فارسی عمید (حسن عمید)

(اسم مصدر) [عربی] حساب قرض و طلب خود را با دیگری روشن ساختن و پاک کردن؛ پرداختن یا گرفتن بدهی؛ تصفیه‌حساب.

 

معنی کلمه “تصفیه حساب”

فرهنگ فارسی معین (دکترمحمّد معین)

(تَ یِ) [ ع . تصفیة ] (مص م .) 1 – پاک کردن ، صاف کردن 2 – پالایش

فرهنگ فارسی عمید (حسن عمید)

(اسم مصدر) [عربی: تصفیَة] ۱. پاک کردن؛ پاکیزه ساختن.
۲. صافی‌ کردن؛ بی‌آلایش‌ کردن چیزی؛ خالص‌ کردن؛ پالودن.
۳. امری یا کاری را تمام کردن و انتظام دادن.
۴. رفع اختلاف کردن.

 

برداشت و توضیح قانون گذار در رابطه با تفاوت “تسویه حساب” یا “تصفیه حساب”

[su_quote]

ماده ۲۲۸ قانون تجارت

پس از اعلام ختم تصفیه‌ مدیران تصفیه باید وجوهی را که باقی مانده است در حساب مخصوصی نزد یکی از بانک‌های ایران تودیع و صورت اسامی بستانکاران و صاحبان سهامی را که حقوق خود را استیفاء نکرده‌اند نیز به آن بانک تسلیم و مراتب را طی آگهی مذکوردر همان ماده به اطلاع اشخاص ذینفع برسانند تا برای گرفتن طلب خود به بانک مراجعه کنند. پس از انقضاء ده سال از تاریخ انتشار آگهی ختم تصفیه هر مبلغ از وجوه که در بانک باقیمانده باشد درحکم مال بلاصاحب بوده و از طرف بانک با اطلاع دادستان شهرستان محل به خزانه دولت منتقل خواهدشد.

[/su_quote]

علی‌رغم اینکه تصفیه شرکت در حال انحلال خاتمه می‌یابد، ممکن است بعضی از بستانکاران یا سهامداران، تسویه نکرده باشند.

 

نتیجه‌گیری تسویه حساب یا تصفیه حساب کدام صحیح است ؟!

در فرایند «تسویه حساب» مانده‌حساب مورد تأیید طرفین به‌دست می‌آید، حتی اگر آن مانده‌‌ی نهایی و مورد تأیید، دریافت یا پرداخت نشود؛ ولی هرگاه مانده‌ حساب مورد تأیید طرفین، دریافت یا پرداخت شد، «تصفیه حساب» صورت گرفته است.

 

سایر موضوعات را می توانید در صفحات زیر ببینید:

 

سعید خوشبخت
دیدگاه کاربران
13 دیدگاه
  • احمدوند 5 شهریور 1402 / 1:23 ب.ظ

    توجیهی عجیب غریب تر از اشتباه اصلی
    اگر هم فرآیند کاری رو مثال میزنید همون تسویه حساب در حال انجام هست.
    برای امور اداری و مالی تسویه حساب
    و برای پالایش و تمیز کردن مثل آب و گاز و هوا تصفیه حساب صحیح است

    • سعید خوشبخت 6 شهریور 1402 / 7:39 ب.ظ

      ممنون از توجه شما، البته که شاید تمیز کردن و پالایش کردن حسابها رو هم بشه تصفیه حساب نامید. دقیقا مثل مثال ذکر شده (ماده 228 قانون تجارت)

  • محمد 1 مرداد 1402 / 8:30 ق.ظ

    با تشکر از توضیحاتتون،ولی برعکس نوشتید
    تصفیه حساب یعنی شفاف سازی حساب
    تسویه حساب نتیجه تصفیه حساب هست،یعنی مانده حساب طرفین نسبت به همدیگه صفر بشه

  • هومن 23 اردیبهشت 1402 / 10:37 ق.ظ

    بنظرم تصفیه حساب اشتباه رایجی است که هم اکنون با یاری گرفتن از معنی سعی در توجیه آن داریم. اساسا صاف کردن حساب هم در محاوره ناشی از همین اشتباه رایج است و استناد به آن مغالطه ای بیش نیست. استاد نفیسی درست فرموده اند.

  • سید 15 فروردین 1402 / 12:51 ب.ظ

    اگر شعار فارسی پاس بداریم عملی شده مسلما باید کلمات عربی هم جایگزین پیدا کنه.ما یک اسم جهانی تغییر میدیم مثل رادیو یا پیتزا ولی دوگانگی در کار خودش نشون از جهت دار بودن شعار میده

  • امیر جمشید 3 مهر 1401 / 3:55 ب.ظ

    پسندیده است که از واژه های پارسی استفاده شود تا فهم آنها ساده تر باشد.
    بجای تسویه حساب بگوییم برابر کردن حساب و
    بجای تصفیه حساب بگوییم پاک کردن حساب یا تمام کردن حساب !!

  • مهدی 18 مهر 1400 / 10:26 ق.ظ

    من دیدگاهم معنی کردن کلمات عربی در فارسی به منظور فهمیدن کاربرد صحیحشون نیست از دیدگاه من یک تصفیه آب داریم و مابقی موارد حسابداری تسویه حساب هست.

    • سعید خوشبخت 19 مهر 1400 / 11:57 ب.ظ

      ممنون از نظر شما. به ناچار وقتی در مکاتبات از کلمات عربی استفاده میشه بهتره که کلماتو ریشه یابی کرد و درستش رو بکار برد.
      البته نظر شما کاملا قابل احترامه

    • هومن 23 اردیبهشت 1402 / 10:32 ق.ظ

      کاملا موافقم.

    • محمدحسین 22 خرداد 1402 / 4:32 ب.ظ

      دقیقا درست میفرمایید

  • شهرام 19 مرداد 1400 / 4:02 ب.ظ

    علی رغم توضیحات بسیار خوبی که داده شده در کمال تعجب نتیجه گیری اشتباهی را شاهد هستیم.وقتی دو نفر حساب خود را با هم مطابقت داده و مانده حساب را یکسان میکنند ” تسویه حساب” صورت گرفته و وقتی مانده حساب پرداخت شد و مبلغ پرداخت شده مورد موافقت طرفین بود ” تصفیه حساب” صورت گرفته است.

    • باران حقیقی 1 مهر 1400 / 2:06 ب.ظ

      دقیقا. منم جا خوردم از نتیجه گیری

    • سعید خوشبخت 9 مهر 1400 / 12:34 ب.ظ

      سلام دوست عزیز، باتشکر از دقت و تذکر شما. در تایپ مقاله جای دو کلمه “تسویه حساب” و “تصفیه حساب” جابجا نوشته شده بود. اصلاح انجام شد.

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *